Spichlerz

Spichlerz (spichrz, śpichlerz, elewator zbożowy) to jedno- lub kilkukondygnacyjna budowla przeznaczona do przechowywania materiałów sypkich, głównie ziaren zbóż – luzem lub w workach, charakteryzująca się zwartą bryłą, stromymi dachami, trójkątnymi szczytami i niewielkimi oknami.

W miastach przeważnie murowany, wielokondygnacyjny magazyn z windą do transportu zboża oraz kranami i rynnami spustowymi. Zachowane spichlerze często mają ciekawie rozwiązaną elewację, ozdobioną charakterystycznymi dla danej epoki detalami architektonicznymi np. blendami, fryzami, gzymsami.

W miastach portowych takich jak Gdańsk i Elbląg spichlerze wznoszono na wyspach. W XIV wieku na wyspie spichrzów w Elblągu znajdowało się 250 spichlerzy. Dawniej spichlerze znajdowały się także w Warszawie na Powiślu i na zamku w Malborku.

Spichlerze wiejskie były najczęściej wykonywane z drewna jako dwukondygnacyjne, otoczone galerią na poziomie jednej lub obu kondygnacji. Kryte dachem cztero- lub dwuspadowym. Najczęściej miały jedno duże wejście i kilka mniejszych okien. Jako element zabudowań dworskich najczęściej murowany ze zdobieniami na fasadzie, czasem o rozbudowanym planie przez zastosowanie ryzalitu, portyku itp.

Obecnie rolę dawniej pełnioną przez spichrze przejęły silosy.