Wylęgarnia

Zwierzęta

Wylęgarnia to budynek, zbiornik wodny lub miejsce, w którym pod kontrolą człowieka lub samorodnie następuje wylęganie zwierząt hodowlanych np. drobiu lub ryb, a także owadów.

1. Wylęgarnia drobiu, to budynek z urządzeniami do wylęgu drobiu w sztucznych warunkach i pod ścisłą kontrolą technologiczną. Wylęgarnia składa się z hal wylęgowych z aparatami wylęgowymi tzw. sztucznymi kwokami (inkubatorami), magazynu na jaja, działu kontroli jakości oraz działu zbytu piskląt. Jest budynkiem najczęściej murowanym, przeznaczonym dla dużych grup zwierząt, w którym drób przebywa przez całą dobę. Dla nielicznych grup drobiu, pasących się na wolnym wybiegu i przebywających pod zadaszeniem tylko w nocy lub w czasie złej pogody stosuje się kurniki.

2. Wylęgarnia ryb , to ośrodek rybacki z zespołem urządzeń technicznych kontrolujących dopływem i kontrolą jakości wody, w którym prowadzi się w warunkach pełnej kontroli rozwój zarodkowy ryb, wylęganie się larw oraz ich wychów przez okres kilku pierwszych tygodni życia. Pozyskany w ten sposób materiał zarybieniowy czyli narybek znajduje nabywców wśród hodowców ryb, a także służy do zarybiania rzek i jezior.

3. Wylęgarnia to także miejsce gdzie coś się pleni, czyli rozmnaża, np.robactwo, owady. Np. bagna lub mokradła są często wylęgarnią komarów i moskitów.

Stajnia

Zwierzęta

Stajnia to budynek, w którym trzyma się konie lub ogół koni należących do jednego właściciela. W prawidłowym wyposażeniu stajni powinno się znajdować; sprzęt pożarowy, czyli gaśnice, węże, sprzęt do sprzątania. Powinien obowiązywać rygorystyczny zakaz palenia, ze względu na zagrożenie pożarowe. Stajnia składa się przeważnie z kilku pomieszczeń, z których każde ma określoną funkcję. Najważniejsze to stajnia główna, gdzie znajdują się boksy lub stanowiska, w których stoją konie. Drugim takim pomieszczeniem jest siodlarnia, gdzie trzyma się sprzęt jeździecki. Oba te pomieszczenia powinny mieć zapewnioną doskonałą wentylację, a siodlarnia dodatkowo ogrzewanie, aby można było wysuszyć zawilgocony sprzęt. Kolejnym pomieszczeniem może być paszarnia, gdzie przechowuje się i przygotowuje paszę dla koni. Często w stajniach znajdują się pomieszczenia pomocnicze, w których trzyma się np. narzędzia do sprzątania lub przybory do podkuwania koni.

Typy stajni.
Boksowa
Stajnia jest podzielona na indywidualne, zamykane miejsca dla poszczególnych koni, tzw. boksy. Boksy mogą być murowane, wykonane z drewna, czy stalowych prętów. Posiadają otwierane jedno- lub dwuczęściowe (górne i dolne) drzwi. Minimalna wielkość boksu dla konia gorącokrwistego to ok. 3×4 m (kuce mogą mieć boksy mniejsze, konie zimnokrwiste powinny mieć wymiary dostosowane do wielkości konia).

z boksami wewnętrznymi – boksy otwierają się na wewnętrzny korytarz
z boksami zewnętrznymi, tzw. stajnia angielska – boksy otwierają się bezpośrednio na zewnątrz, na padok lub pastwisko
Stanowiskowa
Stajnia jest podzielona na indywidualne, otwarte od strony korytarza miejsca dla poszczególnych koni. Minimalna szerokość stanowiska dla konia gorącokrwistego to ok. 1,5 m (kuce i konie zimnokrwiste powinny mieć stanowiska odpowiednie do wielkości zwierząt). Konie na stanowiskach przebywają przywiązane linką lub łańcuchem o długości umożliwiającej swobodny ruch głową oraz położenie się na ściółce.
Wolnowybiegowa
Konie przez cały czas mają możliwość wchodzenia i wychodzenia ze stajni na wybieg. Stajnia, przypominająca często wiatę, chroni przed deszczem, wiatrem i śniegiem. Zazwyczaj niepodzielona na miejsca dla poszczególnych koni, umożliwiająca im poruszanie się w stadzie. Minimalna powierzchnia jaka powinna przypadać na jednego konia gorącokrwistego to ok. 9 m².

Owczarnia

Zwierzęta

Owczarnia to budynek inwentarski, wolno stojący, używany jako pomieszczenie wolnostanowiskowe dla owiec. Owczarnie przeważnie są obiektami murowanymi. Tradycyjnie owczarnia służyła jako miejsce całodobowego pobytu owiec tylko w zimie, w pozostałych porach roku wykorzystywana była jako miejsce nocnego wypoczynku zwierząt. Obecnie, zwłaszcza w wyspecjalizowanych gospodarstwach rolnych, często w budynkach tych owce przebywają przez cały rok.

Niekiedy określenie owczarnia stosuje się do całości zabudowań gospodarczych związanych z hodowlą owiec. W takim przypadku obejmuje też przyległe budynki i pomieszczenia.

W typowej owczarni znajdowało się kilkadziesiąt owiec, jedynie w bardzo bogatych gospodarstwach chłopskich oraz w oborach należących do dworu przebywało od kilkudziesięciu do kilkuset owiec. W dużych owczarniach wnętrze podzielone było na boksy dla poszczególnych osobników lub ich grup. Podłoga owczarni wyścielana była słomą, która wraz z odchodami zwierząt stanowiła cenny nawóz organiczny, nazywany od miejsca powstawania obornikiem.

Rodzaje owczarń w których owce przemieszczają się wewnątrz owczarni w sposób mniej lub bardziej swobodny:

owczarnie stropowe
owczarnie ze stropodachem
owczarnie ściółkowo-rusztowe
owczarnie rusztowe
szopy pastwiskowe

Nowoczesne owczarnie przeznaczone dla dużych ilości zwierząt są w pełni zautomatyzowane; podawanie paszy i wody, usuwanie odchodów oraz dojenie wykonywane są przez urządzenia sterowane komputerowo.

Nowoczesne owczarnie posiadają pomieszczenia.

) owczarnia – pomieszczenie dla owiec dorosłych z bezpośrednim dostępem do wybiegów.
) dla wykotów
) wychowalnia – w którym przebywają owce matki z jagniętami.
) tuczarnia – do składowania pasz i przygotowywania ich do skarmiania
) dla tryków i młodych tryczków
) do inseminacji
) dojarnia
) do strzyży
) budynki pastwiskowe – budynek inwentarski wolno stojący przeznaczony dla owiec przebywających w okresie żywienia letniego na pastwiskach przez całą dobę, budynek pastwiskowy może być szopą zamkniętą lub otwartą o trzech ścianach, szopa zamknię­ta służąca jako schronienie dla owiec podczas letnich wypasów w górach.

Obornik

Zwierzęta

Obornik to nawóz naturalny składający się z przefermentowanego kału, moczu zwierząt i ściółki. Zawiera on wszystkie składniki odżywcze potrzebne do rozwoju roślin oraz poprawia właściwości fizyczne gleby.

Obecnie w dużych gospodarstwach rolnych częściej stosowany jest nawóz pochodzący z bezściółkowego chowu zwierząt gospodarskich – gnojowica.

Wyróżnia się obornik:
świeży – nie poddany fermentacji, o niejednolitej strukturze i szerokim stosunku C:N,
przefermentowany – poddany fermentacji przez 4-5 mies.; w tym czasie następuje częściowa mineralizacja materii organicznej i zawężenie stosunku C:N do 15-20:1,
słomiasty (mierzwa) – zawierający dużo ściółki ze słomy i odznaczający się szerokim stosunkiem C:N,
kompostowany – o dużym stopniu rozkładu, kompostowany z dodatkiem nawozów mineralnych, torfu, fekaliów lub gliny; stosowany jest w ogrodnictwie,
sztuczny – nawóz organiczny otrzymywany przez kompostowanie pociętej słomy z gnojowicą, gnojówką, wodą gnojową i nawozami mineralnymi (N, P, Ca) oraz specjalnymi preparatami; w działaniu nawozowym nie ustępuje obornikowi naturalnemu.

Obornik powinien być składowany w specjalnie do tego celu przygotowanych miejscach z wybetonowanym dnem (gnojowniach), tak aby pochodzące z niego substancje, podlegające różnym procesom chemicznym, nie przenikały do gleby.

Obora

Zwierzęta

Obora to budynek, rzadziej wyodrębniona część budynku, używany jako pomieszczenie dla bydła domowego. Obory są niemal zawsze obiektami murowanymi. Tradycyjnie obora traktowana była jako miejsce całodobowego pobytu bydła tylko w zimie; w pozostałych porach roku była jedynie miejscem nocnego wypoczynku zwierząt. Obecnie, zwłaszcza w wyspecjalizowanych gospodarstwach rolnych, często w budynkach tych bydło przebywa przez cały rok.

W typowej oborze znajdowało się od 1 do kilku krów, jedynie w bardzo bogatych gospodarstwach chłopskich oraz w oborach należących do dworu przebywało od kilkunastu do nawet kilkudziesięciu krów. W tym wypadku wnętrze podzielone było na boksy dla poszczególnych osobników lub ich grup. Podłoga obory wyścielana była słomą, która wraz z odchodami zwierząt stanowiła cenny nawóz organiczny, nazywany od miejsca powstawania obornikiem.

Obory dzielą się na dwa podstawowe typy:
obory stanowiskowe (uwięziowe), w których bydło przebywa na uwięzi. Typy uwięzi:
uwięź grabnerska (uwięź szyjna);
uwięź łańcuchowa;
uwięź jarzmowa;
opaska elastyczna → elastyczna ściana żłobu;

obory wolnostanowiskowe, w których bydło przemieszcza się wewnątrz obory w sposób mniej lub bardziej swobodny.

Rodzaje obór wolnostanowiskowych:

z indywidualnymi boksami do leżenia na ściółce lub na macie gumowej,
z legowiskami grupowymi na tzw. głębokiej ściółce,
z legowiskami grupowymi na tzw. podłożu samospławialnym.

Nowoczesne obory przeznaczone dla dużych ilości zwierząt są w pełni zautomatyzowane; podawanie paszy i wody, usuwanie odchodów oraz dojenie wykonywane są przez urządzenia sterowane komputerowo.

Obora ma różne znaczenia w zależności od regionu Polski. Są to:
wnętrze, względnie osobny budynek służący jako pomieszczenie dla bydła rogatego,
ogrodzenie pod gołym niebem dla zwierząt hodowlanych,
podwórze lub całą zagrodę (całość zabudowań gospodarczych związanych z hodowlą bydła; w takim przypadku obejmuje też skład pasz i miejsce do przygotowywania karmy),
miejsce na gnój lub gnojowisko.

Kurzy traktor

Zwierzęta

Kurzy traktor to przenośny kurnik bez podłogi. W kurzych traktorach mogą przebywać też inne gatunki drobiu. Wiele kurzych traktorów to lekkiej konstrukcji ramy z siatką o kształcie trójkątnym, do których przeniesienia wystarczy jedna osoba. Na jednym lub na obu końcach klatki mogą być dodane kółka. Kurze traktory bywają parterowe, z wybiegiem obok części zadaszonej; oraz dwukondygnacyjne, z wybiegiem pod spodem.

Termin kurzy traktor nawiązuje do funkcji nowoczesnego ciągnika, które tutaj są spełniane przez kury: kopanie, odchwaszczanie i przygotowywanie ziemi do sadzenia drzew czy upraw, lub nawożenie rejonu już obsadzonego.

Kurzy traktor może być używany zarówno w małym ogródku przydomowym, jak i na większym terenie.

Kurze traktory są popularne w rolnictwie organicznym, zwłaszcza wśród zwolenników permakultury, ze względu na znikomy wkład ludzkiej pracy potrzebnej do uprawy roli przy użyciu zwierząt.

Kurze traktory zapewniają kurom bezpieczeństwo i dostęp do świeżej trawy, chwastów, owadów i pasożytów (chociaż zostaną one szybko zjedzone, jeśli traktor pozostanie w tym samym miejscu dłuższy czas), co wzbogaca ich dietę i częściowo uniezależnia od dokarmiania. W przeciwieństwie do stacjonarnych kurników, kurze traktory nie mają podłóg, dzięki czemu nie trzeba ich czyścić. Naśladują naturalny, symbiotyczny cykl życiowy, gdzie ptaki zjadają nasiona, rośliny i pozostawiają nawóz w postaci odchodów, po czym przenoszą się w inny rejon. W trakcie oczyszczania gleby kury będą też znosić zdrowsze jaja niż kury trzymane na jednym wybiegu.

Kurnik

Zwierzęta

Kurnik to budynek gospodarczy przeznaczony do hodowli drobiu, zwłaszcza kur. Określenie to stosowane jest tylko do tych budynków, które spełniają dwa warunki: po pierwsze – ptaki przebywają w nich jedynie nocą i w czasie złej pogody, po drugie – przeznaczone są dla niewielkich stad drobiu. Dla większych stad, przebywających pod zadaszeniem przez całą dobę stosuje się wylęgarnie.

Wewnątrz budynku zamontowane są grzędy – poziome żerdzie przeznaczone dla ptaków jako siedziska, stanowiska lęgowe dla kwok, poidła, koryta paszowe, opcjonalnie piaskownica. Kurnik może też mieścić pomieszczenie użytkowe.

Względna wilgotność powietrza w kurniku odpowiednia dla ptaków to 50–70%. Największy komfort dla zwierząt można uzyskać przeznaczając minimum 1 m² na każde 3–4 kury, 12–15 cm długości karmidła na każdą kurę oraz 1 m grzędy na 4–5 ptaków. Często podłogi kurnika wykonane są z palonych cegieł spojonych zaprawą wapienną (według źródła w oryginale niemieckiego). W kurniku znajduje się również ściółka, która wilgotnieje wskutek wydalania odchodów przez ptaki; przykładową ściółką mogą być strużyny heblowane, słoma lub miał torfowy.

Kojec

Zwierzęta

Kojec to najczęściej niewielka, otwarta z góry i ogrodzona po bokach przestrzeń do okresowego lub stałego przetrzymywania psów lub zwierząt hodowlanych. Kojec dla psa pozwala mu na swobodne poruszanie się po ogrodzonym terenie, bez łańcucha i bez kagańca a równocześnie uniemożliwia mu kłusowanie i pogryzienie przechodniów. Niewielki kojec pozwala odizolować pojedyncze zwierzęta od stada: kwokę na czas wysiadywania, lochę ma czas porodu i okres wychowu młodych.

Swobodnie pasące się na pastwisku zwierzęta można na noc zamknąć w kojcu aby przestraszone przez drapieżnika nie rozbiegły się i nie pogubiły. W kojcu można przeprowadzić kwarantannę lub odizolować chore zwierzę i przeprowadzić wygodnie i bezpiecznie zabieg leczniczy. Przenośny kojec pozwala przewieźć zwierzę w inne miejsce. Zwierzęta małe, potrafiące się wspinać lub fruwać zamyka się w klatkach natomiast większe ptaki zazwyczaj trzyma się w wolierach. Klatki i woliery są zazwyczaj zamknięte ze wszystkich stron, także z góry i z dołu.

Gołębnik

Zwierzęta

Gołębnik to niewielki budynek gospodarczy (inwentarski) służący hodowli i przetrzymywaniu gołębi.

Pierwotnie gołębie hodowano przede wszystkim na mięso. Wznoszono dla nich wieże (niektóre z nich zachowane są do dziś), w których osiedlały się i żywiły samodzielnie, czemu sprzyjał łagodny klimat śródziemnomorski. Ludzie podbierali im jaja i pisklęta, ale gołębie szybko przystępowały do kolejnego rozrodu.

Obecne gołębniki mają głównie za zadanie zapewnić gołębiom bezpieczeństwo i chronić przed drapieżnikami, np. jastrzębiami. Często łączone są z wolierami. Prawidłowo wykonany obiekt winien być suchy i zapewniać ptakom dobrą wentylację. Jest wyposażony w karmniki, a czasem także w monitoring wizyjny.

Chlew

Zwierzęta

Chlewnia (chlew) to budynek przeznaczony dla trzody chlewnej.

Określenie to stosowane jest na ogół do tych budynków, w których przebywa niewielka liczba świń, obiekty przystosowane do przebywania kilkuset i więcej sztuk nierogacizny nazywane są chlewniami.

Pojęcie chlew dotyczyć może samego tylko obiektu, w którym przebywa trzoda chlewna, lub (rzadziej) obejmować też inne obiekty gospodarskie związane z hodowlą świń (parnik, skład paszy).

Typowy chlew jest obiektem niskim, murowanym (chlewy drewniane są rzadkością), z niewielkimi oknami. Małe okna i niewielka wysokość wnętrza chlewu mają na celu zapewnienie ciepła w obiekcie. Do niedawna podłoga chlewu była tradycyjnie wyścielana słomą, która następnie wraz z zalegającymi na niej odchodami świń stanowiła cenny naturalny nawóz.

Obecnie normy unijne nakazują wykładanie jej kafelkami w celu zapewnienia większego komfortu zwierząt i ułatwienia utrzymania czystości w chlewie. Wewnątrz chlewu znajdują się kojce – przegrody dla poszczególnych osobników lub ich grup; małe chlewy (przeznaczone dla niewielkiej liczby osobników) nie posiadają przegród; wszystkie zwierzęta przebywają razem. Do karmienia zwierząt w chlewie służą koryta.