Nawozy to środki używane w uprawie roślin (nawożenie) celem zwiększenia wysokości i jakości plonowania dzięki wzbogaceniu gleby w składniki pokarmowe niezbędne dla roślin i polepszeniu jej właściwości fizycznych, fizykochemicznych, chemicznych i biologicznych, pochodzenia mineralnego lub organicznego. Nawozami są również produkty przeznaczone do zwiększania żyzności stawów rybnych.

W zależności od nawozu, zawarte w nim składniki pokarmowe mogą być w formie bezpośrednio przyswajalnej przez rośliny lub też dopiero po przemianach zachodzących w glebie, przez co działanie nawozów może trwać w ciągu jednego roku nawożenia lub nawet 3-5 następnych lat. Czasem składniki pokarmowe w wyniku przemian glebowych przechodzą w formę trudniej przyswajalną lub całkowicie nieprzyswajalną dla roślin.

Rodzaje i grupy nawozów

Nawozy mineralne, wysokoprocentowe, zawierają proste, bezpośrednio przyswajalne dla roślin lub po niewielkich tylko przemianach w glebie związki chemiczne; surowcami do produkcji są kopaliny, rudy, odpady przemysłu hutniczego, także odpady pochodzenia zwierzęcego; niektóre poprawiają strukturę gleby, zmieniają jej odczyn, usuwają toksyczne substancje; wyróżnia się nawozy:
azotowe, najważniejsze z nawozów mineralnych, dzielą się na:
saletrzane
amonowe
saletrzano-amonowe
amidowe
roztwory azotowe
azotowe o spowolnionym działaniu
fosforowe
potasowe
magnezowe
siarkowe
mikroelementowe
wieloskładnikowe, nabierające coraz większego znaczenia w dobie intensyfikacji rolnictwa, produkuje się ich coraz więcej (np. amofos, nawozy NPK: nitrofoska, polifoska, azofoska itp.); wyróżnia się tu nawozy mieszane i kompleksowe;
Nawozy wapniowe i wapniowo-magnezowe:
tlenkowe
węglanowe
Nawozy naturalne:
obornik
gnojówka
gnojowica
pomiot ptasi
guano
Nawozy organiczne:
kompost
biohumus
na bazie żywych alg (hodowlanych)
Nawozy niekonwencjonalne, w tym nawozy:
pochodzenia komunalnego
pochodzenia przemysłowego.

Nawozy można także podzielić ze względu na ich stan skupienia na: stałe i ciekłe.

Zawartość w nawozach pierwiastków stanowiących dla roślin składniki pokarmowe przyjęto wyrażać w przeliczeniu na procentową wagową zawartość N, P2O5, K2O, MgO, CaO, SO3.

Składniki pokarmowe
Wśród makroelementów niezbędnych roślinom wyróżnia się: azot, fosfor, potas, także wapń, magnez i siarkę, natomiast w niewielkiej tylko ilości rośliny potrzebują takich mikroelementów jak: żelazo, cynk, miedź, bor, molibden, chlor.