Gaz z łupków

Gaz z łupków – gaz łupkowy, to gaz ziemny występujący w skałach macierzystych, głównie w łupku ilastym.

Pierwsze próby wydobycia gazu z łupków podejmowano już w XIX wieku, jednak ze względu na niewielką przepuszczalność tych skał – niewystarczającą do zapewnienia przepływu gazu do odwiertu, nie udało się wykorzystać tego źródła gazu.

Pozyskiwanie gazu ze skały o niskiej przepuszczalności wymaga zabiegów zwiększających jej przepuszczalność. Początkowo gaz łupkowy wydobywano z łupków z naturalnymi szczelinami. W ciągu ostatnich lat opracowano technologię kruszenia hydraulicznego, w celu stworzenia sztucznych pęknięć w okolicy odwiertów.

Dla szybów łupkowych często stosuje się otwory kierunkowe, o długości odgałęzień do około 3 km, w celu zwiększenia powierzchni obsługiwanej przez odwiert.

Łupki zawierające ekonomiczne ilości gazu mają wiele wspólnych cech. Są one bogate w materiał organiczny i są zwykle skałami macierzystymi ropy naftowej, w których wysoka temperatura oraz ciśnienie doprowadziły do konwersji ropy naftowej w gaz ziemny. Zwykle są one także wystarczająco kruche i twarde, aby po szczelinowaniu pozostawać otwartymi. Na niektórych obszarach najbardziej produktywnymi okazują się łupki o wysokim promieniowaniu gamma, dlatego że jego natężenie związane jest z wysoką zawartością węgla.

W skale łupkowej część gazu znajduje się w naturalnych szczelinach, część w niepowiązanych ze sobą porach w skale, a część jest adsorbowana w materiale organicznym. Gaz ze szczelin wydobywany jest natychmiast, gaz z substancji organicznych uwalnia się z opóźnieniem wraz ze spadkiem ciśnienia w odwiercie.

Wśród innych niekonwencjonalnych źródeł gazu ziemnego wymienić można także metan z pokładów węgla, gaz zamknięty, gaz głębinowy, oraz hydraty metanu.

Ameryka Północna przoduje w rozwoju i produkcji gazu z łupków. Początek eksploatacji złóż łupkowych niektóre źródła opisują jako cichą rewolucję gazową. Wielu ekspertów jednak uważa, że zamieszanie wokół gazu z łupków jest wynikiem akcji PR, inspirowanej przez firmy energetyczne, które zainwestowały sporo w projekty wydobycia gazu z łupków, potrzebujące dodatkowego kapitału na ukończenie eksperymentów. Niektórzy uważają, że gaz z łupków w rzeczywistości jest znacznie droższy niż w kalkulacjach przedstawionych przez przedsiębiorstwa wydobywcze.