Kosa

Kosa to narzędzie rolnicze służące do ścinania zbóż lub traw, które składa się z wygiętego ostrza zamocowanego na drzewcu.

Kosa jest narzędziem składającym się z długiego wygiętego noża (kosy), zwanego też klingą, zamocowanego na długim drzewcu. Ostrze noża znajduje się po wewnętrznej stronie wygięcia – forma taka ułatwia ścinanie i zagarnianie roślin np.: trawy, zielonek lub zbóż. Drzewiec kosy – zwany kosiskiem – jest zaopatrzony w jeden lub dwa krótkie uchwyty, zamocowane prostopadle do niego. Dodatkowo kosy żniwne zaopatrywane były w elementy zgarniające skoszone zboże takie jak: pałąk (czasem częściowo pokryty płótnem), tzw. grabki.

Obecna forma kosy jest rezultatem ewolucji sierpa, wcześniejszego narzędzia rolniczego o podobnej funkcji (różnice polegają na odmiennej długości drzewca oraz znacznie mniejszym wygięciu krzywizny noża i osadzeniu go prawie prostopadle do drzewca; poza tym sierp jest narzędziem obsługiwanym jednorącz, natomiast kosa – oburącz). Wynalezienie kosy przypisuje się Rzymianom.

Do ostrzenia kos używane są osełki ścierne dawniej wykonywane z piaskowca. Osełki z piaskowca wymagały zwilżania, dlatego kosiarz miał przypiętą do paska tzw. kuskę (pochwę) z wodą, w której w trakcie koszenia nosił osełkę. Początkowo do zwilżania kamienia stosowano oliwę, którą zarzucono na rzecz wody nadającej piaskowcowi cechy pilnika.